پول مجازی یا ارز مجازی (به انگلیسی Virtual Currency) نوعی از ارز دیجیتال است که فقط به شکل الکترونیک موجود است و فرم فیزیکی ندارد.
اگر تا به حال درون بازی‌هایی مانند سکند لایف، ارز درون بازی دریافت کرده‌اید، می‌توان گفت شما با ارز مجازی کاملا آشنایی دارید و تقریبا می‌دانید پول مجازی چیست.
عناوین مطلب:
پول مجازی می‌تواند چندین مزیت نسبت به ارز فیات برای مشاغل و افراد ایجاد کند و در صنایع مختلف از جمله بازی، مسافرت و امور مالی مورد استفاده قرار بگیرد.
پول مجازی فقط از طریق نرم‌افزارهای کامپیوتر، اپلیکیشن‌های موبایل یا از طریق کیف پول‌های اختصاصی قابل انتقال هستند.
تراکنش‌های پول مجازی از طریق اینترنت یا یک شبکه امن اختصاصی دیگر انجام می‌گیرند.
مفهوم دقیق ارز مجازی
پول‌های مجازی را می‌توان ارائه‌ی سیستم پولی به شکل الکترونیک دانست. این ارزهای مجازی می‌توانند توسط منتشرکنندگان خصوصی، توسعه‌دهندگان یا سازمان‌های مختلف منتشر و مدیریت شوند.
چنین ارزهای مجازی اغلب در قالب توکن‌ها هستند و معمولا قوانین مشخصی در مورد آنها وجود ندارد.
ارزهای مجازی برخلاف پول معمولی، بر پایه سیستمی از اعتماد هستند و ممکن است توسط بانک مرکزی یا سایر نهادهای مسئول منتشر نشده باشند.
به خاطر نبود نهاد مرکزی در این ارزها، اغلب این نوع از پول در ارزش و قیمت، نوسانات زیادی را تجربه می‌کنند.
ارزش این ارزها اغلب بر اساس مکانیزمی است که بر پایه آن شکل گرفته‌اند. این مکانیزم در مورد بیشتر کریپتوکارنسی‌ها (رمز ارزها) نوعی استخراج (به انگلیسی Mining) است. ارزش یک ارز مجازی می‌تواند از یک دارایی خاص نیز تبعیت کند.
مثلا ممکن است پشتوانه یک ارز مجازی، طلا، دلار یا ارز یا دارایی دیگری باشد.
علاوه بر استفاده عمومی از این ارزها، یک ارز مجازی می‌تواند کاربرد محدودی داشته باشد.
یک پول مجازی ممکن است بین اعضای یک جامعه آنلاین یا یک گروه مجازی از افراد که در یک شبکه خاص تراکنش‌ها را انجام می‌دهند متداول شده و مورد استفاده قرار گیرد.
یک پول مجازی کاملا دیجیتال است. بر خلاف سایر ارزهای دیجیتال که صرفا نمایش الکترونیکی یک ارز هستند، ارزهای مجازی فقط به صورت الکترونیکی قابل استفاده هستند.
به‌عنوان مثال، یک دلار آمریکا را می‌توان با موجودی 1 دلاری نشان داده شده در حساب بانکی شما نشان داد که نوعی نمایش از پول مجازی شماست. در واقع می‌توان گفت این یک ارز دیجیتال است. اما اگر آن 1 دلار را از حساب بانکی خود برداشت کنید، یک کاغذ سبز رنگ با چهره جورج واشنگتن دریافت خواهید کرد. این دیگر یک ارز دیجیتال یا پول مجازی نیست.
اگر بخواهید مایل‌های خطوط هوایی خود را از حساب پروازهای خود برداشت کنید، شرکت هواپیمایی فکر می‌کند شما دیوانه هستید. دلیلش این است که این یک نوع ارز مجازی است. هیچ موجودیت فیزیکی از آن وجود ندارد.
هیچ بانک مرکزی مانند دلار آمریکا از یک پول مجازی حمایت نمی‌کند. در واقع، در مورد ارزهای دیجیتال، هیچ مرجع مرکزی وجود ندارد. ارزها توسط احزاب یا شبکه‌های خصوصی توزیع می‌شوند. علاوه بر این، ارزهای مجازی مقررات محدودی در سراسر جهان دارند.
برخی از ارزهای مجازی دارای موارد استفاده محدود هستند. به‌عنوان مثال، طلای مجازی جمع آوری شده در World of Warcraft کاربردی در خارج از بازی ندارد. با این حال، سایر موارد، مانند بیت‌کوین را می‌توان برای خرید کالا و هر گونه معامله‌ای استفاده کرد.
انواع ارز مجازی
ارز دیجیتال در مقایسه با یک ارز مجازی، شامل ارزهای بیشتر می‌شود. پس در واقع، بزرگ‌ترین دسته، ارز دیجیتال است که زیر دسته‌های دیگر را داراست.
ارزهای دیجیتال ممکن است قانون‌گذاری شده باشد یا نباشد. یک ارز دیجیتال ممکن است توسط یک بانک مرکزی منتشر شود و پشتوانه آن، ارز رایج آن کشور باشد.
بیشتر بخوانید: انواع ارز دیجیتال و هر آنچه که باید در این باره بدانید!
با این حال، بخش بزرگی از انواع پول مجازی، قانون‌گذاری نشده‌اند.
کریپتوکارنسی‌هایی مانند بیت‌کوین و اتریوم جز دسته ارزهای مجازی هستند. یک کریپتوکارنسی یا رمز ارز، از تکنولوژی کریپتوگرافی برای امنیت و اعتبار بخشی به شبکه استفاده می‌کند. همچنین ایجاد ارزهای جدید نیز از طریق همین تکنولوژی کنترل و مدیریت می‌شود.
تراکنش‌های ارزهایی مانند بیت‌کوین و اتریوم، روی بلاک‌چین‌های اختصاصی که برای عموم آزاد است انجام می‌شود. بنابراین هرکسی می‌تواند شروع به استفاده از این ارزها کند.
1. ارزهای مجازی خصوصی
یک ارز مجازی خصوصی (Closed) فقط در یک اقتصاد خصوصی مانند یک بازی آنلاین چند نفره وجود دارد. هیچ مبادله ارز خارجی برای این دسته از ارزهای مجازی یا بالعکس وجود ندارد. به این ترتیب، آنها فقط می‌توانند برای پرداخت هزینه‌های موجود در محیطی که در آن به دست آمده‌اند استفاده شوند.
توجه داشته باشید که برخی از ارزهای مجازی بسته ممکن است در بازار سیاه خرید و فروش شوند، اما این امر اساساً به دو تراکنش نیاز دارد: یکی که در آن ارز مجازی در ازای هیچ چیزی به طرف دیگری منتقل می‌شود و دیگری در اقتصاد دنیای واقعی که در آن ارز فیات وجود دارد و فرد در قبال پول مجازی، ارز فیات دریافت می‌کند.
2. ارزهای مجازی یک طرفه
برخی از ارزهای مجازی به شما امکان می‌دهند آنها را با استفاده از ارز فیات خریداری کنید، اما پس از خرید نمی‌توانید آنها را پس بدهید. نمونه‌هایی از این موارد شامل ارزهای درون بازی، برنامه‌های وفاداری مانند مایل‌های مسافرتی، کوپن‌ها یا کارت‌های هدیه است.
ممکن است بتوانید این پول‌های مجازی را در یک اکوسیستم به دست آورید، اما می‌توانید آنها را با ارز فیات نیز خریداری کنید. هنگامی که یکی از انواع ارزهای مجازی را خریداری کردید، فقط در اقتصاد خصوصی که در آن ایجاد شده‌اند کاربرد دارند. برای مثال، احتمالاً نمی‌توانید از مایل‌های پرواز خود برای پرداخت هزینه یک رایانه جدید استفاده کنید.
3. ارز مجازی قابل تبدیل
ارزهای مجازی قابل تبدیل همان‌طور که از نامشان پیداست می‌توانند به سایر ارزهای دیجیتال تبدیل شوند. به‌عنوان مثال، ارزهای دیجیتال در اکثر موارد قابل تبدیل هستند. شما می‌توانید بیت‌کوین را به هر ارز دیجیتال دیگری تبدیل کنید یا آن را با ارز فیات در هر صرافی ارز دیجیتال مبادله کنید.
از دیگر ارزهای مجازی قابل تبدیل می‌توان به Second Life’s Linden اشاره کرد که بازیکنان می‌توانند پول‌های مجازی درون بازی را از طریق صرافی LindeX در پلتفرم سازنده بازی با ارز فیات یا دلار مجازی مبادله کنند.
بیشتر بخوانید: چگونه بیت‌کوین را به پول نقد تبدیل کنیم؟
تفاوت ارز مجازی با ارز دیجیتال و رمز ارز
ارز دیجیتال، یک دسته کلی از ارزهاست. ارز مجازی، ارز دیجیتال و رمز ارز اصطلاحاتی کاملا مرتبط هستند. در واقع تمام رمز ارزها زیرمجموعه ارز مجازی هستند و ارزهای مجازی زیر مجموعه ارز دیجیتال هستند.
به عبارت دیگر، همه رمز ارزها (ارزهای رمزنگاری شده)، ارزهای مجازی هستند، اما همه ارزهای مجازی، رمز ارز نیستند. یعنی لزوما همه ارزهای مجازی از تکنولوژی رمزنگاری برای ایجاد استفاده نمی‌کنند. به همین ترتیب، همه ارزهای مجازی، ارزهای دیجیتال هستند، اما همه ارزهای دیجیتال، ارزهای مجازی نیستند.
نمونه‌هایی از ارزهای مجازی که رمز ارز نیستند، شامل ارزهای درون بازی و مایل‌های پرواز می‌شوند. نمونه‌هایی از ارزهای دیجیتالی که ارزهای مجازی نیستند شامل دلار آمریکا است که توسط صورت‌حساب بانکی نشان داده می‌شود یا هر ارز فیات دیگری که به شکل فیزیکی نگهداری نمی‌شود، ارز دیجیتال است.
مزایای ارز مجازی
- معاملات سریع‌تر: ارزهای مجازی برای تسویه تراکنش‌های فوری طراحی شده‌اند. اگر شما بخواهید حواله‌های بین بانکی انجام دهید یا با کشورهای دیگر مبادلات تجاری داشته باشید، احتمالا می‌دانید که فرایند انتقال پول چقدر دشوار است. اما با استفاده از پول مجازی به راحتی و با سرعت بالا در حد چند ثانیه یا نهایتا یک ساعت می‌توانید مبادلات مالی خود را انجام دهید.
- معاملات با هزینه کمتر: هزینه تراکنش با ارز مجازی می‌تواند رایگان باشد که باعث صرفه جویی در هزینه کسب‌وکار و مصرف‌کنندگان می‌شود. در مورد ارسال پول در سطح بین‌المللی، استفاده از رمز ارز اغلب ارزان‌تر از خدمات سنتی است.
- کاهش هزینه تولید یا ذخیره سازی: از آنجایی که ارز مجازی کاملاً الکترونیکی است، هزینه‌ای برای تولید یک ارز صرف نمی‌شود. احتمالا می‌دانید بانک‌های مرکزی هر کشور سالیانه هزینه زیادی را صرف چاپ پول می‌کنند. این هزینه‌ها با استفاده از پول مجازی عملا از بین می‌رود.
- بهبود جریان نقدینگی برای مشاغل: کسب‌وکارها می‌توانند ارز مجازی خود را برای افزایش جریان نقدینگی بدون نیاز به ارائه هیچ کالا یا خدماتی بفروشند. به‌عنوان مثال، خطوط هوایی در سال 2020، مایل‌های پرواز را به شرکت‌های کارت اعتباری فروختند تا جریان نقدینگی را در زمانی که سفر کاهش می‌یابد، تقویت کنند.
- حذف واسطه‌ها: ارزهای دیجیتال یک سیستم پولی غیرمتمرکز را ارائه می‌کنند که به دو طرف معامله اجازه می‌دهد به‌جای تکیه بر یک بانک یا شخص ثالث به‌عنوان واسطه، مستقیما با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. بسیاری از معامله گران و تاجران ممکن است این روش را ترجیح دهند.
بیشتر بخوانید: بیت‌کوین؛ پاسخی همه‌جانبه به فرسودگی مالی!
معایب ارز مجازی
- هدفی برای هکرها: با افزایش محبوبیت ارزهای مجازی، هکرها می‌توانند مقادیر قابل توجهی از ارزش ذخیره شده در رایانه‌ها را هک کنند. صرافی‌های ارز دیجیتال یکی از نمونه‌های بارز این اتفاق هستند. اخیرا صرافی FTX مورد حمله هکرها قرار گرفت. معمولا ردیابی و بازگرداندن پول مجازی سرقت شده توسط هکرها بسیار دشوار و در برخی موارد غیرممکن است.
- عدم وجود قانون: ارز مجازی مشمول مقررات نیست، به این معنی که مصرف‌کنندگان در صورت انجام تراکنش اشتباه، امکان بازگرداندن پول خود را ندارند. این امر ارزهای مجازی را به بستری برای کلاه‌برداری تبدیل می‌کند.
- هزینه‌های پنهان: در حالی که هزینه تراکنش ارزهای مجازی معمولاً بسیار پایین است، هزینه‌های پنهانی برای برخی از ارزهای مجازی وجود دارد. به‌عنوان مثال، شبکه بیت‌کوین مقدار زیادی انرژی مصرف می‌کند. اگر ارز دیجیتال خود را در یک صرافی نگه دارید، ممکن است هزینه‌های نگهداری داشته باشد.
- به راحتی ردیابی می‌شود: از آنجایی که ارز مجازی فقط به صورت الکترونیکی قابل استفاده است، همیشه اطلاعاتی وجود دارد که تراکنش‌های انجام شده را نشان می‌دهد. این حتی در مورد ارز دیجیتال‌های ناشناس (پرایوسی کوین‌ها) نیز صادق است. استفاده از پول کاغذی امکان انجام معاملات واقعاً ناشناس و غیرقابل ردیابی را فراهم می‌کند.
- مشروط به نوسانات قیمت و کاهش ارزش: ارزش پول مجازی از موارد مختلف تاثیر می‌پذیرد، بنابراین هم‌زمان که ممکن است با افزایش ارزش آن سود کسب کنید، ممکن است به دلایل مختلف ارزش آن سقوط کند و شما دارایی زیادی را از دست بدهید.
آینده ارزهای مجازی
بنابر آنچه تاکنون گفته شد، از ارزهای دیجیتال به‌عنوان دسته کلی و جامعی یاد می‌شود که ارزهای مجازی زیرمجموعه آن هستند. رمز ارزها نیز جز زیرمجموعه ارزهای مجازی قرار می‌گیرند.
کریپتوکارنسی‌ها به‌عنوان یک زیرمجموعه از ارزهای مجازی، با تکنولوژی کریپتوگرافی ایجاد و مدیریت می‌شود. شبکه این ارزها می‌تواند غیرمتمرکز (مانند بیت‌کوین) یا متمرکز باشد.
ارزهای مجازی هنوز در حال توسعه هستند. به طور خاص، ارزهای دیجیتال، یک صنعت نوپا با پتانسیل فناوری بلاک‌چین است تا به کاربردهای تجاری و مالی بیشتری کمک کند. کسب‌وکارها ممکن است ارزهای مجازی بیشتری را برای تقویت وفاداری مشتریان اتخاذ کنند و بانک‌های مرکزی در حال بررسی پتانسیل ارزهای مجازی هستند.
همان‌طور که مصرف‌کنندگان شروع به نشان دادن اعتماد بیشتری به ارزهای مجازی می‌کنند، باید شاهد کاربردهای گسترده‌تری در آینده باشیم.
شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:
- می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
- در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید
برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: