انتقال سرور تلگرام به ایران : شایعه است یا واقعیت؟

انتقال سرور «تلگرام» به ایران از شایعه تا واقعیت

بار دیگر تلگرام خبرساز شد؛ خبری که حکایت از آن داشت که بزودی طبق توافق حاصله با مدیران تلگرام و نهادهای خاص در کشورمان سرورهای این پیام رسان محبوب به ایران انتقال خواهد یافت.

خبری که در آن نشانه‌ای از نقل قول از سوی مسئولان در آن دیده نمی‌شد. حتی در اکانت رسمی توئیتر «پاول دورف» نیز خبری در این خصوص درج نشده است. از این‌رو روزنامه ایران برای بررسی صحت و سقم این مسأله با محمدجواد آذری جهرمی مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت تماس گرفت که این مقام مسئول در پاسخ به این سؤال که آیا انتقال سرور تلگرام به ایران صحت دارد، گفت: تنها بحث انتقال سرور یک سرویس خاص مانند تلگرام مطرح نیست بلکه قرار است زمینه انتقال سرویس‌های مهم به کشور ایجاد شود و اگر قرار باشد سرور یک سرویس خاص به داخل کشور منتقل شود آن را با شفافیت تمام اعلام خواهیم کرد. در عین حال محمود واعظی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز در حاشیه دوازدهمین کنگره پست آسیا و اقیانوسیه در پاسخ به سؤالی درباره پیگیری مصوبه شورای عالی فضای مجازی درباره الزام انتقال سرور شبکه‌های اجتماعی خارجی به ایران گفت: شورای عالی فضای مجازی مصوبه‌ای برای انتقال سرورها نداشته است اما این موضوع با مصوبات دیگری درباره اولویت‌ و نحوه ارائه تسهیلات به شبکه‌های بومی و خارجی پیگیری شده که بر این اساس شبکه‌های خارجی دارای سرور در ایران و شبکه‌های بومی نسبت به شبکه‌های خارجی بدون سرور در ایران امتیاز می‌گیرند.

ضرورتی به نام حفظ حریم خصوصی

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران ، محمدجواد آذری جهرمی، مدیرعامل شرکت زیرساخت در پاسخ به سؤالی در خصوص شایعات مطرح شده در خصوص استقرار سرورهای تلگرام گفت: آنچه در شورای عالی فضای مجازی مورد بحث قرار گرفته، صدور مجوز به وزارت ارتباطات برای مذاکره با CDN‌های بین‌المللی برای استقرار در ایران است.معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در ادامه افزود: نقض حریم خصوصی آفت این اقدامات است، چرا که باعث می شود تعامل با سرویس دهندگان خارجی بهم بریزد و در نهایت این تعامل ها به نتیجه نرسد. دولت مستقر و در رأس آن جناب رئیس جمهوری شخصاً حساسیت ویژه‌ای در خصوص حفظ حریم خصوصی دارند و طبیعتاً اگر ما به دنبال این موضوع برویم هیچ سرویس دهنده‌ای حاضر به همکاری با ما نخواهد بود. البته احترام به فرهنگ اسلامی ایرانی همواره مورد تأکید است.وی گفت پیگیری برای توافق توسط وزارت ارتباطات از امروز آغاز خواهد شد و به محض حصول نتیجه به طور شفاف اطلاع‌رسانی می‌کنیم و گمانه زنی‌های امروز با هدف رقابت مابین سرویس دهنده‌های فعلی است و ما خود را دخیل در این شایعات نمی‌کنیم. طبیعتاً این پیگیری‌ها صرفاً برای یک سرویس دهنده نیست و نقطه تمرکز آن بر سرویس‌های فیلتر شده در کشور است.

مصرف بالای پهنای باند داخلی

جعفر خورشاد مدیرعامل یکی از شبکه‌های اجتماعی داخلی نیز درباره تأثیر ورود سرورهای شبکه اجتماعی تلگرام به کشور گفت: به نظرم انتقال سرور در کل اتفاق بسیار خوبی است ولی در هر حال دارای معایب و محاسنی است. یکی از محاسن این انتقال در مصرف پهنای باند داخلی است. به عبارتی مصرف پهنای باند داخلی کشور بالا می‌رود و دیگر نیازی نیست که کاربران برای استفاده از شبکه اجتماعی خارجی مانند تلگرام از پهنای باند بین المللی استفاده کنند، از سوی دیگر هزینه اینترنت برای کاربران داخلی ارزان تر خواهد شد.

خورشاد یکی دیگر از محاسن انتقال را وجود رقیب قوی برای شبکه‌های اجتماعی داخلی دانست و افزود: با این انتقال شاید تعداد کاربران این شبکه خارجی بیشتر شود ولی کاربران را به سمت استفاده از شبکه‌های داخلی نیز جذب خواهد کرد بنابراین در این راستا شبکه‌های اجتماعی داخلی نیز سعی خواهند کرد توان خود را بالا برده و با ارتقای شبکه خود در جذب بیشتر کاربران بکوشند.وی درباره اثرات منفی ورود سرور شبکه اجتماعی خارجی مانند تلگرام به داخل کشور نیز گفت: اول باید دید که قرار است این شبکه اجتماعی با چه ضوابط و راهکارهایی در کشور کار کنند تا بتوان نظر دقیقی ارائه داد، چرا که هنوز درباره ضوابط چیزی نمی‌دانیم بنابراین بهتر است بعد از قطعی شدن و داشتن اطلاعات بیشتر در این زمینه اظهار نظر کرد.

بالا رفتن امکان هک در سرور

امید توکلی کارشناس ارشد امنیت نیز گفت: همان‌طور که پیش از این مدیرتلگرام گفته است انتقال یک سرور به کشور دیگری امکان هک را بالا می‌برد، چرا که در علم امنیت این موضوع پذیرفته شده است که دسترسی فیزیکی به داده‌های سمت سرور هر دارایی فناوری اطلاعات، باعث کم‌اثر شدن مکانیزم‌های امنیتی آن خواهد شد. به عبارتی وقتی دسترسی فیزیکی به اشخاصی غیر از افراد مجاز به یک سرور داده شود، امکان هک و نفوذ وجود دارد. به همین دلیل مفاهیم امنیت و حفاظت فیزیکی از دارایی‌های فناوری اطلاعات نظیر دسترسی امن مثلاً به روش‌های بیومتریک به محل دیتاسنتر خیلی مهم است. اگر مدیران سرور اصلی از وضعیت امنیت فیزیکی محل انتقال سرور و دسترسی‌های تعریف شده برای آن مطلع نباشند، نمی‌توانند تضمینی مبنی بر امنیت داده‌ها ارائه کنند.

توکلی افزود: وقتی شما سرویسی را به طور کامل در لایه‌های نرم‌افزارهای سطح سرور و کاربر، داده و زیرساخت ارتباطی، از یک تأمین‌کننده مانند تلگرام دریافت کنید او خود مسئول کل این اتفاق است. به طور مشخص تلگرام مسئولیت و ریسک میزبانی سرورهای خود در خارج از محدوده تحت کنترل خود را نمی‌پذیرد.

این کارشناس ارشد امنیت در ادامه گفت: البته من به عنوان کارشناس امنیت در کل با انتقال فیزیکی یک سرور مانند سرور شبکه‌های اجتماعی خارجی به داخل کشور موافق نیستم و در جاهای مختلفی این موضوع را مطرح کرده‌ام که این روش منطقی به نظر نمی‌رسد چرا که وقتی کشوری سرور یک سرویس خارجی را به داخل کشور خود منتقل می‌کند، لزوماً به این معنی نیست که ما به تمام داده‌های مورد تبادل در سرویس – نظیر سرویس تلگرام- تسلط کامل داریم. با درنظر داشتن موضوع مراکز داده مبتنی بر فناوری‌های cloud و پردازش‌های ابری، دیگر اصلاً اینکه سروری به صورت فیزیکی کجا باشد مطرح نیست پس با این شرایط اگر سروری در داخل کشور ما هاست شود یا در خارج کشور، محلی از اعراب ندارد. این کارشناس امنیت با اشاره به اینکه سطح دسترسی و توافق‌های نهادهای نظارتی با ارائه دهنده سرویس تلگرام بسیار مهم است گفت: این مسأله از این جا نقش بسیار پررنگی دارد چرا که باید مشخص شود رگولاتوری تا چه حدی به داده‌های کاربران شبکه‌های اجتماعی مانند تلگرام جهت برخورد با محتوای نامناسب دسترسی خواهد داشت.توکلی درباره اینکه گفته می شود بیش از 10 میلیون یورو برای استقرار سرورهای تلگرام باید هزینه شود گفت: اگر درخواست انتقال از سوی ایران صورت گرفته باشد باید این هزینه را کشور ما پرداخت کند. تا آنجایی که می‌دانم کشور ما به دنبال انتقال فیزیکی سرورهای شبکه اجتماعی تلگرام است و قاعدتاً ما باید پرداخت کنیم. اکنون ما به صورت رایگان از تلگرام در حال استفاده کردن هستیم. سرورهای تلگرام روی دیتاسنترهایی که تلگرام هزینه آنها را پرداخت می‌کند، هاست شده‌اند بنابراین تأمین سرورهای فیزیکی، هزینه انتقال و هزینه نگهداری آن برعهده کشوری است که این درخواست را دارد.

وی درباره اینکه با انتقال سرور تلگرام به کشور آیا در هزینه اینترنت کاربران تأثیری خواهد داشت گفت: از آنجایی که در صورت انجام این انتقال، تبادل داده روی شبکه ملی اطلاعات امکان‌پذیر خواهد شد پس اینترنت داخلی محسوب می‌شود و چون ترافیک داخلی است هزینه آن کمتر از ترافیک بین‌الملل است و از این‌رو برای کاربران بسیار مقرون به صرفه خواهد بود.این کارشناس امنیت در ادامه افزود: موضوع اساسی که گویا مسئولان از آن غفلت کرده‌‌اند این است که مهم‌ترین ارزش افزوده شبکه‌های اجتماعی رایگان مانند تلگرام، جریان داده و تحلیل‌هایی است که این شبکه‌ها در اختیار مدیران تلگرام و دیگر سرویس‌های مرتبط با آنها قرار می‌دهند و موضوع محل فیزیکی این سرور کاملاً فرعی است.

گفتنی است پیش از این نیز روسیه سرور شبکه اجتماعی تلگرام را به کشور خود منتقل کرده است. تلگرام بیش از 6 میلیون کاربر روس دارد و این کشور بارها درخواست کنترل برتلگرام را داشته است. هر چند ابتدا پاول دورف برای محافظت از کاربران خود هرگز به خواسته دولت روسیه تن نداد ولی سرانجام با این کشور در چارچوب قوانین جدید رگولاتوری روسیه برای ثبت کمپانی‌اش در رگولاتوری این کشور به توافق رسید و بعد از توافق حاصل شده به کاربران خود اطمینان داد که اطلاعات شخصی آنها محفوظ خواهد ماند. «پاول دورف» در توئیت خود نوشت: «ما مشکلی با تشریفات اداری نداریم، اما حتی یک بایت از اطلاعات خصوصی با هیچ دولتی به اشتراک گذاشته نخواهد شد و کاربران مطمئن باشند که هیچ گونه همکاری بابت قوانینی که مغایر با حریم خصوصی تلگرام بوده یا زندگی شخصی افراد را به خطر بیندازد انجام نخواهد شد.» مدیر تلگرام همچنین در مصاحبه با فایننشیال تایمز نیز در خصوص انتقال سرور تلگرام به روسیه گفت: «ما نمی‌خواهیم به مقامات این شانس را بدهیم که به خاطر بهانه‌هایی پوچ مثل عدم ثبت‌نام، کمپانی ما را مسدود کنند. اگر آنها به دنبال مسدود کردن ما هستند، باید برای این کار دلیلی جدی داشته باشند.»

تکذیب انتقال سرور تلگرام به ایران

معاون وزیر ارتباطات در اظهارات خود مبنی بر اینکه «تلگرام پذیرفته سرورش را به داخل ایران منتقل کند» تجدیدنظر کرد.

نصرالله جهانگرد معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در حالی‌که در یک نشست خبری در سخنانی درباره الزام انتقال سرور شبکه‌های خارجی به ایران برای شبکه‌هایی که مایل به فعالیت در ایران هستند، گفته بود «تلگرام پذیرفته که به ایران بیاید»، دقایقی بعد در جمع خبرنگاران گفته‌های خود را اصلاح کرد.

به گزارش بورسینس به نقل از فارس، خبرنگاران از جهانگرد پرسیده بودند که صحبت‌های شما درباره اینکه شرکت‌های بین‌المللی برای انتقال سرور به ایران الزام دارند، نیاز به توضیح بیشتر دارد زیرا پیش‌ از این درباره اینکه آیا الزامی در مصوبه شورای عالی فضای مجازی برای این موضوع وجود دارد، اظهارات متناقضی مطرح شده و رد شده بود، پاسخ داد: شرکت‌هایی که می‌خواهند در ایران فعالیت کنند باید سرورشان به ایران بیاید، به آن‌ها مهلت داده‌ایم به داخل بیایند، بر همین اساس الآن تلگرام نیز پذیرفته که بیاید. در غیر این‌ صورت مشمول سیاست‌های مصوب خواهند شد.

فایل صوتی صحبت‌های معاون وزیر بین خبرنگاران موجود است.

توضیحات جهانگرد در جمع خبرنگاران که اظهاراتش را اصلاح کرد، به‌شرح زیر است.

جهانگرد: سرویس پرو وایدهای خارجی باید به داخل ایران بیایند. بر این اساس ما نیز در حال مذاکره هستیم با تلگرام و با همه.

وی در پاسخ به این سؤال که تلگرام انتقال به ایران را پذیرفته، گفت: خیر، هنوز نمی‌دانم پذیرفته یا نپذیرفته. من در مذاکره نیستم.

معاون وزیر ارتباطات در پاسخ به این سؤال که برخی می‌گویند الزام انتقال سرور پیام‌رسان‌های خارجی به ایران در مصوبه شورای عالی فضای مجازی وجود دارد و برخی می‌گویند نیست، گفت: آن یک بحث دیگر است، سیاست شورای عالی این است که هاست شبکه‌های خارجی داخل ایران باشد ما هم بر این اساس درخواست دادیم و مذاکره را شروع کردیم و دوستانی که مذاکره می‌کنند باید نتیجه را بگویند که نتیجه … (مشخص نیست)

وی در پاسخ به این سؤال که چه نهادی با تلگرام مذاکره می‌کند،‌گفت: وزارت ارتباطات مذاکره می‌کند و آقای وزیر این موضوع را اعلام می‌کند.

جهانگرد در پاسخ به این سؤال که بنابراین پذیرش انتقال سرور تلگرام به ایران را تکذیب می‌کنید گفت: من نه رد می‌کنم و نه تأیید. یک خبر غلط را زدند.

وی در واکنش به اینکه فایل صوتی اظهارنظر چند دقیقه قبل شما موجود است، اظهار داشت: من خودم زنده هستم.فایل صوتی‌ام چیست.

معاون وزیر ارتباطات در پاسخ به این سؤال که صحبت‌های جدیدتان اظهارات قبلی شما درباره پذیرفتن انتقال سرور تلگرام به ایران را رد می‌کند‌، گفت: رد نمی‌کنم تأیید هم نمی‌کنم. به شما که قرار نیست بازجویی پس بدهم، چانه نزنید با من، حرف من این است که مذاکره شروع شده و در حال انجام است، ان‌شاءالله نتیجه بدهد.

واکنش آذری جهرمی به انتقال سرور تلگرام به ایران

آذری جهرمی در صفحه اینستاگرام خود نوشت: “اگر بخواهیم مذاکره ای با هر سرویس دهنده بین المللی برای حضور در ایران داشته باشیم، مذاکره ای غیرتمندانه خواهیم داشت.”

به گزارش اقتصاد آنلاین؛ خبری از جهانگرد رئیس سازمان فناوری اطلاعات مبنی بر الزام شورای عالی فضای مجازی برای انتقال سرورهای تلگرام به ایران برای ادامه فعالیت هایش در خبرگزاری ها منتشرشد که واکنش های بسیاری را به دنبال داشت.واکنش مدیر عامل شرکت ارتباطات زیرساخت به انتقال سرور تلگرام به ایران

اما و اگرهای انتقال سرور و مطرح شدن این موضوع از مدتها پیش در میان مسئولان فضای مجازی کشور و همچنین ضرب العجل پلیس فتا برای انجام این کار صحبت امروز جهانگرد را به سوژه ای داغ تبدیل کرد.

چندی از انتشار این خبر نگذشت که پاول دوروف مدیر تلگرام در توییت خود موضوع انتقال سرورهای تلگرام به ایران را تکذیب کرد.

در ادامه واکنش های به این سوژه داغ آذری جهرمی مدیر عامل شرکت ارتباطات زیرساخت در صفحه اینستاگرام خود نوشت:

“محضر آیت الله جوادی آملی بودیم. ایشان در باب تفسیر معنای غیرت می‌فرمودند: ‘غیرت امروزه بیشتر بدین معنا میشود که اجازه ندهی کسی در حریم تو وارد شود، اما در اصل غیرت فراتر از این معنا را در خود دارد؛ انسان باغیرت نه به حریم دیگری تجاوز میکند و نه اجازه میدهد دیگری به حریمش وارد شود.’ اسلام به ما آموخته که غیرتمند باشیم.

اگر بخواهیم مذاکره ای با هر سرویس دهنده بین المللی برای حضور در ایران داشته باشیم، مذاکره ای غیرتمندانه خواهیم داشت.

تاکید رئیس جمهور محترم به عنوان رئیس شورای عالی فضای مجازی رعایت حریم خصوصی مردم است.

تلاش ما برای مبارزه با ایران هراسی در فضای مجازی است. طرح اخبار نادرست -در خصوص انتقال سرور تلگرام به ایران- قبل از حصول نتیجه کمکی به دولت نخواهد کرد”.

واکنش واعظی به اظهارات اخیر معاون دادستان کل کشور

محمود واعظی درپاسخ به اظهارات امروز معاون قضایی دادستان کل کشور در خصوص فضای مجازی و تلگرام گفت: ایشان بالاخره تکلیف خود را مشخص کند که یک روز می‌گوید سرور تلگرام بایستی به کشور بیاید و روز دیگر می گوید ورود سرورها مصداق نفوذ و جاسوسی است.

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات درپاسخ به اظهارات امروز خرم آبادی – معاون قضایی دادستان کل کشور – در خصوص فضای مجازی و تلگرام گفت: مسئولین نظام و مردم قاضی مناسبی برای تلاشهای وزارت ارتباطات جهت سالم سازی فضای مجازی هستند.

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از ایسنا، وی با تاکید بر اینکه ایشان بالاخره تکلیف خود را مشخص کندکه یک روز می گوید سرور تلگرام بایستی به کشور بیاید و روز دیگر می گوید ورود سرورها مصداق نفوذ و جاسوسی است، افزود: معلوم است مشکل جای دیگری است و وقتی ما می گوئیم تفکر ایشان بر انسداد فضای مجازی است؛ واکنش نشان می دهند.

وزیر ارتباطات خاطر نشان کرد:‌ ایشان مدعی هستند که سرویس بومی راه اندازی نشده است و وزارت ارتباطات نقش خود را انجام نداده است که سخت در اشتباهند. ایشان از اقدامات خوب وزارت ارتباطات هم مطلع هستند و می‌دانند موانع این اقدام زیاد است و البته یک مانع بزرگ هم همین تفکرات ایشان است.

به گفته وی در حال حاضر پیام رسان های داخلی در کشور تولید و راه اندازی شده اند ولی آیا می توان مردم را مجبور به استفاده از یک کالا کرد؟ اینکه مردم به شبکه های اجتماعی داخلی اعتماد کنند بستگی به عملکرد ما مسئولین دارد؛ ایشان مطمئن باشند اینگونه اظهار نظرها نه تنها اعتماد عمومی به شبکه های اجتماعی داخلی را افزایش نمی دهد؛ بلکه منجر به عدم استقبال مردم نیز خواهد شد.

واعظی با بیان اینکه ادعای ایشان برای ۸۰۰۰ کانال را پیگیری کرده ایم، افزود: پس از دو هفته پیگیری بالاخره امروز لیست ۸۰۰۰ کانال ادعایی را به وزارت ارتباطات داده اند که بررسی خواهیم کرد.

وی ادامه داد: برای حفاظت از حریم خصوصی مردم در فضای مجازی بخش ها و سازمانهای مختلف از جمله خود قوه قضائیه نقش دارند و اینکه مسئولیت هرگونه ناامنی در این فضا را تنها به عهده وزارت ارتباطات می دانند؛ همانند نظرات قبل ایشان، به نظر می رسد باز هم نظر شخصی باشد.

وی در پایان تصریح کرد:‌ قطعاً اگر نیت رعایت مصالح ملی باشد نبایستی چنین موضوعاتی در سطح رسانه ها مطرح شود و جلسات و کارگروههای مختلفی برای حل این مسائل وجود دارد. بنابراین اگر ا ختلافاتی هم وجود دارد بایستی در مراجع ذیربط مطرح شود و طرح مسایل و اظهارات نامعقول در رسانه ها، قطعا به حیثیت نظام لطمه می زند و به همین دلیل مصاحبه های متعدد ایشان را پاسخ نمی دهم و اکنون نیز به دلیل اینکه سخنان ایشان در جامعه ابهام ایجاد می کند؛ پاسخ این موارد را مطرح می کنم.

فعالیت «تلگرام» در ایران وارد فاز جدید شد

در یک هفته گذشته بحث‌های مربوط به انتقال سرور تلگرام به ایران و اظهارات اخیر مطرح شده از سوی معاون قضایی دادستان کل کشور و دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه درخصوص این پیام‌رسان، فعالیت آن در کشور را وارد فاز جدیدتری کرده است.

عبدالصمد خرم‌آبادی، چهارشنبه هفته گذشته در اجلاس ملی پیشگیری و مقابله با جرایم سایبری و در جمع خبرنگاران با اشاره به پیام‌رسان تلگرام اعلام کرد که اگر وزیر ارتباطات اقدامی نسبت به اجرای دستورهای قضایی درباره محتواهای مجرمانه این پیام‌رسان به عمل نیاورد، پس از کسب اجازه از دادستان، علیه او اعلام جرم خواهد کرد. او در ادامه اعلام کرده که چرا وزیر ارتباطات مدیر تلگرام را ملزم به اجرای دستور فیلتر کانال منافقین و امثال آن نمی‌کند؟ و چرا از اقدام تلگرام درباره فیلتر نکردن این کانال‌ها دفاع می‌کند؟ اما این تنها واکنش و نگرانی نسبت به ادامه فعالیت تلگرام در کشور نیست.

انتقال سرور یا CDN؟

به گزارش بورسینس به نقل از ایران ، این نخستین بار نیست که فعالیت تلگرام در کشور با اما و اگرهای بی‌پایان روبه‌رو می‌شود. از زمان کوچ کاربران از پیام‌رسان وایبر به دلیل کند شدن این سرویس در کشور (سال 94) تاکنون، این پیام‌رسان در ایران فرازونشیب فراوانی را پشت سر گذاشته است. تلگرام در دو سال گذشته بارها از سوی کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه و در رأس آن، دبیر این کارگروه یعنی عبدالصمد خرم‌آبادی تهدید به فیلتر شده است اما در نهایت به دلایل مختلف از جمله به حد نصاب نرسیدن اعضای کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه برای رأی‌گیری، از فیلتر شدن جان سالم به در برده است، اما حالا ایجاد محدودیت برای این پیام‌رسان وارد فاز جدید‌تری شده است.

نزدیک به دو هفته پیش بود که عبدالصمد خرم‌آبادی در یک مناظره مقابل محمدجواد جهرمی، معاون وزیر ارتباطات و رئیس شرکت ارتباطات زیرساخت قرار گرفت و اعلام کرد ۸ هزار کانال هنجارشکن وجود دارد که مدیر تلگرام اعتقادی به فیلتر شدن آنها ندارد و فیلترینگ در ایران هم دیگر جواب نمی‌دهد. او با انتقاد از وزارت ارتباطات که به چنین سرویس‎هایی اجازه می‌دهند آزادانه برای جوانان کشور تولید محتوای غیراخلاقی و خلاف امنیت ملی کشور کنند، وزیر ارتباطات را متهم به کوتاهی در امن‌سازی فضای مجازی کرد.

درست یک هفته بعد از این اظهارات، نصرالله جهانگرد معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان فناوری اطلاعات در حاشیه برگزاری بیست و سومین نمایشگاه الکامپ در یک نشست خبری اعلام کرد با مذاکراتی که وزارت ارتباطات با مسئولان تلگرام داشته، این شبکه پیام‌رسان موبایلی پذیرفته است که سرورهای خود را به ایران منتقل کند، اما چند ساعت بعد از این اظهارات، محمود واعظی وزیر ارتباطات در همین نمایشگاه با رد صحبت‌های معاونش اعلام کرد که هنوز هیچ اقدام عملی درخصوص انتقال سرور تلگرام به ایران صورت نگرفته است. در ادامه نیز «پاول دورف» مدیرعامل تلگرام، در توئیتی اعلام کرد که هیچ سروری از تلگرام (یا سرورهای دیگری که اطلاعات خصوصی کاربران در آن باشد) به ایران منتقل نخواهد شد.

اما یکی دو روز بعد از این توئیت، «دورف» در یادداشتی که در کانال تلگرامی خود منتشر کرد، خبر از انتقال CDNها داد که باید گفت این CDNها، کار جابه‌جایی داده‌های عمومی را ساده‌ می‌کنند. CDNها در واقع کار اتصال سرورهای تلگرام به کاربران را برعهده دارند و این در حالی است که در سرورها، اطلاعات خصوصی کاربران نگهداری می‌شود. البته روز گذشته نیز تلگرام رسماً استقرار سرورهای CDN رمزگذاری شده در ایران برای میزبانی عکس‌ها و فیلم‌های کانال‌هایی با اعضای بیش از 100 هزار نفر را با هدف افزایش سرعت تأیید کرد.

اما حالا بعد از این اتفاقات و در حالی که دبیر کمیته فیلترینگ در گفت‌وگوهای مختلف خود طی یک سال گذشته اعلام کرده بود باید سرورهای تلگرام به ایران منتقل شود، با بحث‌های مطرح شده در چند روز گذشته و شنیده شدن زمزمه برای این انتقال (هرچند که در حال حاضر تنها CDNهای رمزنگاری شده به ایران منتقل می‌شود) ظاهراً نظر وی تغییر کرده است. وی اعلام کرده همان‌گونه که واردات و قاچاق افسار گسیخته کالا، تولید ملی را فلج کرده، فعالیت قاچاق و غیرقانونی تلگرام و حتی ورود سرورهای این شبکه اجتماعی بیگانه به داخل کشور نیز در شرایط فعلی موجب ضربه‌ای جبران ناپذیر به اقتصاد در فضای مجازی خواهد شد.

این حرف‌های ضد و نقیض در نهایت با واکنش وزیر ارتباطات مواجه شد. او در گفت‌وگویی اعلام کرد: «ایشان بالاخره تکلیف خود را مشخص کنند که یک روز می‌گویند سرور تلگرام باید به کشور بیاید و روز دیگر می‌گویند ورود سرورها مصداق نفوذ و جاسوسی است، معلوم است مشکل جای دیگری است و وقتی ما می‌گوییم تفکر ایشان بر انسداد فضای مجازی است، واکنش نشان می‌دهند.

اعلام جرم علیه وزیر

اما آنچه در بین اظهارات جنجالی بین وزیر ارتباطات و دبیر کمیته فیلترینگ برای بسیاری سؤال‌برانگیز شده است، ادعای اعلام جرم دبیر کمیته تعیین مصادیق مجرمانه علیه وزیر ارتباطات در صورت اجرا نشدن دستورهای قضایی درخصوص محتوای مجرمانه فضای وب است. اما آیا این اعلام جرم موافقت اعضای کمیته تعیین مصادیق مجرمانه را نیز به دنبال خواهد داشت یا خیر؟

در تماسی که با اعضای کمیته تعیین مصادیق مجرمانه داشتیم، تنها عبدالعلی میرکوهی معاون حقوقی و پارلمانی وزیر دادگستری حاضر به پاسخگویی شد. او در پاسخ به این سؤال که موضوع اعلام جرم علیه وزیر ارتباطات آیا در کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه نیز مطرح شده است یا خیر، می‌گوید: «آقای خرم‌آبادی از طرف کارگروه چنین نظری مطرح نکرده‌ و تاکنون نیز چنین بحثی در کارگروه مطرح نشده است، اعلام جرم ایشان جنبه قضایی دارد. هر موضوعی در کارگروه مطرح شود، بعد از بررسی‌های مستندات مخالفان و موافقان و بحث بر سر موضوع، درخصوص آن رأی‌گیری می‌شود و یک نفر نمی‌تواند نظرش را بر اکثریت اعمال کند.» او در ادامه تأکید می‌کند بالاتر از کمیته تعیین مصادیق محتوای مجرمانه، شورای عالی فضای مجازی است که اگر فعالیتی، امنیت ملی کشور را به خطر بیندازد و یک جرم محرز از طریق فضای مجازی در حال رخ دادن باشد، مطابق مقررات جلوی آن را خواهد گرفت.

در همین زمینه سیامک زندی، وکیل دادگستری و کارشناس حقوقی جرایم رایانه‌ای نیز می‌گوید: «در حال حاضر هر فردی علیه هر فرد دیگر می‌تواند اعلام جرم کند اما باید برای مطرح کردن این اعلام جرم، دلایل منطقی داشته باشد تا جرم توجیه‌پذیر باشد. اگر جرمی به کمک تلگرام صورت گرفته است، این اتفاق ربطی به ایران یا شخص وزیر ارتباطات ندارد و نمی‌توان انتظار داشت که وزیر به یک سرویس دهنده خارجی بگوید به خاطر این جرم، کل سرویس را از دسترس خارج یا فیلتر کند.» اعلام چنین اظهار نظرهایی توسط برخی افراد نشان می‌دهد که آنها هیچ آشنایی با فضای مجازی ندارند. این کارشناس حقوقی تأکید می‌کند که به جای محدود کردن فضای مجازی، بهتر است با برنامه‌ریزی و فرهنگ‌سازی، میزان امنیت فعالیت در فضای مجازی را افزایش دهیم چرا که اگر به خاطر یک حرکت تروریستی دستور به بسته شدن کل سرویس داده شود، پس در حال حاضر باید کل جاده‌ها و خیابان‌هایی که فعالیت‌های تروریستی به کمک آن صورت گرفته نیز بسته شود.

کاربران نگران

در حالی که دبیر کمیته فیلترینگ در تلاش برای اعلام جرم علیه وزیر ارتباطات و در نهایت فیلتر شدن تلگرام است، بسیاری از کاربران ایرانی به دلیل شفاف نبودن اظهار نظر مدیر تلگرام و همچنین وزارت ارتباطات درخصوص انتقال CDNهای رمزنگاری شده به ایران، نگران حریم شخصی خود هستند. تلگرام در آخرین اظهار نظر اعلام کرده است که کپی «رمزنگاری شده» از محتوای خود را در ایران نگه‌داری خواهد کرد و این در حالی است که چندی پیش اعلام شده بود تنها کپی محتوای کانال‌های پرطرفدار را به ایران منتقل می‌کند.

روزبه امیری، کارشناس امنیت سایبری ضمن ابزار نگرانی از شفاف نبودن اظهارات مسئولان تلگرام می‌گوید: «برای تعامل بیشتر با دنیا دیر یا زود باید فعالیت سرویس‌دهندگان اینترنتی خارجی در کشور شروع شود که این از نظر بالا رفتن کیفیت و سرعت اینترنت به نفع کاربران ایرانی است اما این حضور باید با شفافیت کامل از سوی دولت و این سرویس‌دهندگان همراه باشد. این در حالی است که تلگرام برای انتقال محتوای کاربران ایرانی به داخل کشور به هیچ وجه شفاف عمل نمی‌کند.»

وی در ادامه می‌افزاید: «همه سرویس دهندگان اینترنتی از جمله فیس‌بوک، گوگل، یوتیوب، توئیتر و حتی مایکروسافت به صورت شفاف اعلام می‌کنند که دولت‌ها از آنها چه چیزهایی خواسته‌اند و آنها نیز چه امکانات و اطلاعاتی را در اختیار دولت‌ها می‌گذارند اما متأسفانه تلگرام تا این لحظه به صورت شفاف مشخص نکرده است که چه قرارداد همکاری را چه زمانی و با چه ویژگی با دولت ایران بسته است.» او تأکید می‌کند برای تضمین امنیت اطلاعات شخصی کاربران دولت ایران و تلگرام باید به صورت شفاف درخصوص نحوه انتقال و شرایط نگهداری از اطلاعات به کاربران ایرانی گزارش دهند.